Varis çorabı hakkında öğrenilmesi gerekenler
Hem tasarım olarak hem de tıbbi olarak çok evre kaydolan varis çorapları ile alakalı öğrenilmesi gerekenleri Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas anlattı.
Varis çorabında son yarıyıldaki yenilikler nelerdir?
Fazla kalınlıkları, sık ve sert dokumaları suratından cildin havalanmasına mani olmaları, çok güç giyilebilmeleri, lastik bölgelerinin ciltte yara yapması, değişik bölgelere değişik tazyik uygulayamamaları, estetikten çok uzak olmaları gibi nedenler suratından insanlar, ‘anneanne çorabı!’ diye öğrenilen ‘sıradan varis çorapları’ndan senelerdir uzak durmaya çalışmış, kullanmak vaziyetinde olanların ise hayatları ciddi derecede kısıtlanmıştır. Daha Önceki varis çoraplarının yerini alan günümüz ‘kademeli tazyikli çoraplar’ı ise tüm bu negatif öğeleri ortadan kaldırmıştır. Gerek kullanılan malzemeler, gerek kullanılan örgü ve yapım teknikleri, bu yeni çorapları çok daha rahat kullanılabilir hale getirmiştir. Dizaltı, dizüstü, kasık, külotlu, sarih ve kapalı parmak gibi modeller üretilmiştir.
Kademeli varis çorabı nedir?
Kademeli tazyikli varis çorapları, bacaklarınızdaki dolaşımı çoğaldırmaya destekçi olan, bacağınızı hafifçe sıkıştıran özel olarak yapılmış, elastik çoraplardır. Bacak damarlarınızdaki lekeli kan yukarı, kalbe doğru akmalıdır. Varis çorapları ayak bileğinize doğru bir ölçü tazyik uygular ve bacağınızda yukarı doğru kademeli olarak tazyiki eksiltir. Bu biçimde yarattığı masaj tesiriyle, kanın ayak bileğinden yukarıya doğru akışını sağlar.
Varis Çorapları tarafından bacaklarınıza uygulanan baskı ölçüyü milimetre cıva mmHg olarak tanımlanır.
Varis çorabını kimler kullanır?
• Bacaklarındaki derin venlerde pıhtı DVT’si veya varisleri olanlar. Ya da ailesinde bu hastalıkların bulunduğu bireyler.
• Varis rehabilitasyonu tasarlananlar ve rehabilitasyon görmüş hastalar.
• Yeni operasyon olmuş bireyler.
• Yataktan çıkamayanlar veya bacaklarını hareket ettirmekte zorlananlar.
• Uzun müddet hareketsiz olarak oturmayı veya ayakta durmayı gerektiren işler yapanlar taşıt sürücüleri, hocalar vb.
• Hamile bayanlar.
• Uzun uçak yolculuğu yapacak bireyler.
• Bacaklarında kılcal görünümlü damarların olabildiğince geç oluşmasını isteyen tüm bayan ve erkekler.
Varis çorapları nasıl seçilir ve kullanılır?
Gerek bacaklarında bir ven veya lenf damar hastalığı bulunanlar, gerekse hasta olmadan evvel tedbir almak isteyen bireyler, ne tip çorap alacaklarını kavramak için kesinlikle bir kalp ve damar cerrahisi uzmanından görüş almalıdırlar. Çünkü bacaklarda umursanmayan veya dikkati sürüklemeyen ama ileride daha ehemmiyetli tablolara yol açabilecek, rehabilitasyonu gerektiren bir mesele olabileceği unutulmamalıdır. Lüzumlu çorabın tipi tanımlandıktan sonra kesinlikle bacağın değişik noktalardan çap ölçümleri yapılarak satın alınacak ‘beden’ belirlenmelidir.
Sağladıkları tazyike göre değişik tiplerdedir ve değişik gidişatlarda kullanılırlar:
Klas I Dinlendirici veya hafif tazyikli çoraplar: Ayak ve bacaklarda bitkinlik, hafif ödem, ince kılcal damar varisleri bulunanlar, uzun müddet oturma/ayakta durmayı gerektiren bir hayat stili sürdürenler ile tedbir emelli kullanmayı arzulayan bireyler.
Klas II Orta tazyikli çoraplar: İlk gruptakilere ek olarak orta derecede varisleri bulunanlar, varis rehabilitasyonu görenler, bacaklarında venlerde pıhtı oluşmuş bireyler ve gebeler.
Klas III Yüksek tazyikli çoraplar: İlk iki gruba ek olarak bacaklarında varislere bağlı yara açılmış olanlar.
Anti-emboli çoraplar: Cerrahi rehabilitasyonlar evvel ve sonrasında pıhtı yaradılış tehlikesinin eksiltilmesi hedeflenenler.
Uzun süreli kullanımda nelere dikkat edilmelidir?
Her çorapta olduğu gibi, kademeli tazyikli çorapların da bir ömrü vardır. Bu kullanım ömrü, giyip çıkartma ve yıkayıp kurutma usullerine göre uzar veya kısalır. Giyim sürecinde bacak çaplarındaki farklılıklar, beden başkalaşımını da gerektirebilir. Bu sebeple uzun süreli çorap kullanan hastalar, vasati 6 ayda çoraplarını yenilemelidir.
Bacaklar şiştikten sonra giyilen tazyikli çoraplar, bacağı bir kum saati gibi sıkıştırabilir. Neticede beklenen bereket yerine hasar görülür.
Varis çorabı nasıl giyilir?
Bacağınız apaçık bir biçimde şişmişse ve / veya sızı şiddetli ise, kademeli varis çoraplarını kullanmak güç olabilir. Bunları giymeyi basitleştirmek için, evvel bacaklarınızı ve ayak bileklerinizdeki şişliği eksiltmek gerekir. Evvel uzanın ve birkaç dakika süresince ayaklarınızı kalbinizin seviyesinin üzerine rakımın. Ardından çorapları rastgele bir cins çorap giyer gibi ayağınızdan geçirin.
Kademeli varis çoraplarını kullanırken en iyi neticeleri elde etmek için bazı ipuçları:
• Kademeli varis çoraplarınızı olabildiğince her gün giyin.
• Kumaşı daha iyi anlamak için lastik eldiven kullanın.
• Tam gün çorap giymeye tahammül edemiyorsanız, bir seferde birkaç saat giyin ve her gün bu zamanı artırın.
• Sabah ilk işiniz kademeli varis çorabınızı giymek olsun.
• Tesirli olması için en doğru tercih ve uygunluk temeldir.
• Kilo alıp vermenizin çorabınızın bacağınıza geçimini etkileyeceğini unutmayın.
• Devireme direktiflerine özellikle dikkat edin.
• Çoraplarda buruşukluklara izin vermeyin.
• Çorapları kesmeyin veya değiştirmeyin.
• Çorap bacağınızdayken asla katlamayın.
• Uzun müddet miskinlik veya karıncalanma alana kazançsa veya mavimsi soluk bir renk oluşursa çorapları çıkarın.
Unutmayın ki, bayanların %80, erkeklerin de %40’ının bacaklarında, hayatlarının bir yarıyılında bacaklarında varisler belirecektir. Kademeli tazyikli çorapların giyilmesi, bu hastalığın yaradılışını önlemese bile, sualin daha geç ortaya çıkmasına destekçi olur.