Böyle yerseniz vefata kadar götürüyor
Havaların ısınmasıyla beraber çoğalış gösteren mantar zehirlenmeleri, her sene çok rakamda bireyin yaşamına mülk oluyor. Yüksek vefat tehlikesine karşın tabiattan toplayarak mantar harcama alışkanlığı hala devam ediyor. Vefat ya da karaciğer yetmezliği ile sonuçlanan zehirlenmeler bulantı, kusma, ishal, ateş, giderek çoğalan şuur kaybı gibi bulgularla kendini gösteriyor. Karaciğer nakli mantar zehirlenmelerindeki vefat oranını en aza indiriyor. Uzuv Nakli Kısım Başkanı Prof. Dr. K. Yalçın Polat, mantar zehirlenmeleri ve rehabilitasyon usulleri hakkında bilgi verdi.
BİR TANESİ DAHİ VEFATA GÖTÜREBİLİYOR
Mantar, ilkbahar ve güz gibi yağmurun fazla olduğu yarıyıllarda tabiatta yetişmektedir. Mantarın zehirli olup olmadığını kavramak deneyim gerektirir. Tıbbi açıdan çok risklidir. Zehirli mantarın tek bir tanesi dahi bireyi karaciğer yetmezliğine, ağır karaciğer komasına ve rehabilitasyon edilmediğinde vefata götürebilmektedir.
Bu yarıyılda genelde toplu biçimde yenildiği için aile trajedileriyle karşılaşılmaktadır. Bunların bir kısmı rehabilitasyonla geri döndürülebilirken bir kısmında karaciğer nakli gerekmektedir. Karaciğer nakli olamayan hastalarda vefat oranı yükselmektedir. Mantar harcandıktan sonra bulantı, kusma, ishal, ateş, giderek çoğalan şuur kaybı gibi ilk birkaç gün içerisinde büyüyebilen bulgular görülmektedir. Bu yarıyılda müdahale edilmezse hasta kaybedilebilir.
ZEHİRLİ MANTAR KARACİĞER DÜŞMANI
İlaç rehabilitasyonuna karşın gidişatı düzelmeyen hastalar için karaciğer nakli yaşam kurtarıcı olabilmektedir. Nakilde toksik olan ve işlevi tamamen bitmiş olan karaciğer çıkarılarak yerine yeni bir karaciğer nakledilmektedir. Seyrek şayet kanda hala toksikler varsa takılan karaciğerde de karaciğer yetmezliği oluşabilmektedir. Nakil gerektirecek zararda olmayan zehirlenmelerde ise önleyici birtakım rehabilitasyonlar verilebilmekte, karaciğerin arınılması için gerektiğinde diyaliz yapılabilmektedir. Rehabilitasyon sürecinde bazen hastanın şuuru bozulabilirken bazen de kan kıymetleri medikal rehabilitasyon ile toplanamayabilmektedir.
HAYATINIZI RİSKE ATMAYIN
Mantar zehirlenmelerinin önüne geçebilmek izin teftişten geçmiş besinleri harcamak gerekmektedir. Zehirli zehirsiz ayrımını yapabilmek oldukça güç olduğundan tabiattan bir araya gelen mantarların harcanması ölümcül neticelere yol açabilir. Mantar zehirli ise karaciğeri kesinlikle tesirler. Kişiye göre yansıması da değişik olabilmektedir. Bununla beraber az ya da çok karaciğer zararı kesinlikle yaşanmaktadır.
Farsça ve Arapça sözcükler kullanmak istiyorsanız onları kullanmayı bilmeniz gerekir. “Karaciğeri tesirler” hatalı. Karacigere tesir eder ya da karaciğeri etkiler demeniz lazım. Vefata götürebiliyor yerine şahsın vefatına sebep olur demeliydiniz. Siz ise ölüme götürebilir gibi kullanmışsınız.
Öztürkçe sözcüklerle hata yapılmaz. Ama ana dilimiz olmayan bir dilde hata olasılığı çok.