Her gün harcadığımız o yiyecek böbrek taşına neden oluyormuş!

Böbrek taşı düşürmek, doğum sancısı kadar güçlü bir süreç. Bevliye Uzmanı Op. Dr. Ali Murat Gökçe, böbrek taşlarının ne olduğunu ve korunma usullerini anlattı…

BÖBREK TAŞI NEDİR, NASIL OLUŞUR?

Yiyeceklerle bedene fazla alınan ya da bedende oluşan maddelerin kandaki yoğunluğu çoğalırsa, böbreklerden süzülerek idrara geçen ölçü çoğalacaktır. Bedene alınan su ölçüyü eksildiğinde ya da su kaybının çoğaldığı gidişatlarda ise daha az ölçüde ve daha fazla yoğunlukta idrar oluşacaktır.

Bu nedenlerden dolayı böbreklerden süzülen tuzlar, atık ve kimyevi maddelerin idrardaki yoğunlukları belli bir eşik kıymetini aşınca kristalleşir. Kalsiyum, oksalat ve ürik asit maddelerinin kristalleşmesi neticeyi birbirine yapışarak kumları ve bunlar da birleşerek taşları oluşturur.

BÖBREK TAŞI BULGULARI NELERDİR?

Bulgular; böbrek taşının büyüklüğüne, yerine ve tıkanma yapıp yapmadığına göre farklılık gösterir. Böbrek taşının en sık tesadüfülen bulgusu, böbreğin olduğu bölgedeki sızıdır. Taş, böbrek içinde kaldığı ve üst idrar yoluna girmediği sürece rastgele bir bulgu vermez. Azıcık büyük taşlar hastalarda hafif yan sızısı biçiminde kendini sezdirebileceği gibi bazen sızı çok şiddetli kriz biçiminde olabilir.

Genellikle taş böbrekten hareket edip üreter denilen üst idrar kanalına girince sızıların şiddeti ani çoğalış gösterir. Bu sızının nedeni taşın idrar yolunu tıkaması neticesinde böbrek ve taşın gerisinde kalan idrar kanalının şişerek gerilmesidir.

Bunun yanında taşın neden olduğu değişik problem enfeksiyondur. Taş bir yabancı cisim olduğundan idrarda enfeksiyon yaparak ve antibiyotik rehabilitasyonunun tesirini eksilterek böbrek irinine ve dolayısı ile yüksek ateşe neden olabilir.

BESLENMEYE DİKKAT EDEREK TAŞ YARADILIŞI ÖNLENEBİLİR Mİ?

Bevliye Uzmanı Op. Dr. Ali Murat Gökçe, böbrek taşı yaradılışından gözetecek, basitçe uygulayabileceğiniz usulleri şöyle sıraladı:

Bol akışkan harcayın: Günde 2.5 litre etrafında akışkanı emin aralıklarla harcayın. Su haricinde limonata, portakal suyu ve greyfurt suyu gibi C vitamini kapsayan meyve suları da taş oluşumunu yasaklayabilir. Taze bunalmış meyve suları seçim edin ve konsantre meyve sularının taş hastalığı tehlikesini artırabileceğini unutmayın.

Limon ve portakal, idrarın asitliğini gideren sitrat maddesini yüksek oranda kapsadığından portakallı limonata içmek böbrek taşı sızısına iyi kazanç. Elma, lif kapsadığından böbreğin süzme harekâtını reelleştirmesine takviyeci olur. Probiyotik bir yiyecek olan yoğurt böbrek için çok yararlıdır. Yüksek lif kapsayan bal kabağı cemiyetimizde yaygın olarak harcanmasa da rakamsız bereketi olan bir yiyecektir. Böbrek taşı rehabilitasyonunda destekleyicidir, taşların bedenden atılmasını basitleştirir.

TUZ KULLANIMINI MUHTEMEL OLDUĞUNCA AZALTIN

Fazla tuz tüketimi bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırır. Bu da böbreklere daha fazla ölçüde kalsiyumun gelmesine neden olarak, taş yaradılış tehlikesinin çoğalmasına neden olur. Ayrıca fazla sodyum tüketimi idrarda kalsiyum ölçüsünün çoğalmasına neden olarak böbrek taşı riskini çoğaldırır, sodyum kapsayan gıdalardan uzak durulmalıdır.

Bu sebeple çok tuzlu gıdalar harcamayın. Günlük beslenmede; sebze, meyve ve ekmekte de tuz olduğunu unutmayın. Bu sebeple sebze yemeklerini ekstra tuz ilave etmeden yapın.

Patates cipsi, hamburger, dondurulmuş hazır gıdalar, işlenmiş gıdalar, tuzlu atıştırmalıklar, tuzlu peynirler, hazır çorbalar, şarküteri mahsulleri, tuzlu yemişler gibi yüksek sodyum içerikli konserve ve hazır gıdalardan uzak durulmalıdır.

KALSİYUM İHTİYACINIZI KARŞILAYIN

Beslenme programınızda yeterli kalsiyum alınması çok ehemmiyetlidir. Süt ve süt mahsullerinin yer almadığı perhizler, taş yaradılış tehlikesini artırdığı için kalsiyumdan yoksun beslenme programlarını uygulamayın.

Çünkü lüzumunuz olan kalsiyumu yiyeceklerden almazsanız oksalat seviyesi yükselecek ve böbreklerde taş yaradılışı tehlikeyi çoğalacaktır.

BÖBREK TAŞI TEHLİKESİNİ OLUŞTURAN BESİNLERDEN UZAK DURUN

Bazı gıdalar özellikle böbreklerde taş yaradılışına neden oluyor. Böbrekte taş yaradılışı doğrultusundan en tehlikeli maddelerden biri de oksalat olup tüketimi kısıtlanmalıdır.

Siyah çay, kahve, içki, pancar, soya, çikolata, kakao, kuru incir, karabiber, fındık, maydanoz, haşhaş tohumu, ıspanak, çilek, böğürtlen gibi yiyecekler yüksek ölçüde oksalat kapsamaktadır. Ayrıca kolalı ve gazlı meşrubatlar fosfat kapsadığından yeniden taş yaradılışına neden olmaktadır.

Limon ve zeytin yağından oluşan karışımlar böbrek taşı rehabilitasyonunda da seçim edilmektedir. Limondaki sitrik asit sayesinde kalsiyum kaynaklı böbrek taşlarını basitçe düşürebilirsiniz

Elma sirkesi ve bal ile hazırlanan karışımlar böbrek taşlarını eritmeye takviyeci olarak taşların atılımını basitleştirir. Ayrıca genetik yatkınlık taşıyan bireyler elma sirkesi kullanarak böbrek taşı oluşumunu yasaklayabilir.

Isırgan otu ve yaban mersini ile hazırlanan karışımlar idrar yolları irinini eksiltirler. Aynı zamanda böbrek taşlarını küçülterek bedenden atılmalarını basitleştirirler.